AB projesi insanların Anadolu halıları ve ahşaptan oyuncak yapma becerisi kazanmasına nasıl yardımcı oldu?

Oyuncak atölyesi ahşap malzeme dolu. Kalasları kesmek için büyük makineler ve zımparalamak için geniş tezgahlar var. Yarı bitmiş oyuncaklar tezgâhların üzerinde karışık bir şekilde duruyor: Arabalar, helikopterler, atlar, balinalar. Boyanmış olanlar ise o kadar sevimli görünüyor ki; dokunmamak elde değil.

Bu ahşap oyuncakları üretenlerden biri de Mahmud Abdi. AB destekli Sürdürülebilir Sosyo-Ekonomik Entegrasyon için Girişimcilik Kapasitelerinin Geliştirilmesi (ENHANCER) Projesi kapsamında Şanlıurfa’da Karaköprü Belediyesi Necmettin Cevheri Kültür ve Gösteri Merkezi bünyesinde açılan ekolojik ahşap oyuncak kursunda kursiyer. Türkçe konuşuyor ve diyor ki: “Suriye’nin Rakka şehrindenim. 2014’ten beri buradayım. Bu tür şeylerden hoşlandığım ve nasıl yapılacağını öğrenmek istediğim için bu kursa katıldım. Şimdi de burada ürettiklerimi satıyorum.” Abdi burada hem marangozluk hem de ahşap oyuncak eğitimi aldı. Artık kendi işini kurabilir.

Diğer kursiyer Gülay Dağtaş bir yıldır bu kursa devam ediyor. “Burada çok güzel şeyler öğrendim. Yaptığımız oyuncakları satıyoruz. Ayrıca çocuklarım için de oyuncaklar yapıyorum” diyor.

Eğitmen Neslihan Karatay Çiftçi, “kursiyerlerin bir meslek sahibi olmak ve ürettiklerini satarak ailelerinin geçimini sağlamak istediklerini” ifade ediyor.

Anadolu motifli halılar

Necmettin Cevheri Kültür ve Gösteri Merkezi’nde ENHANCER Projesi kapsamında geliştirilen bir diğer kurs ise halı dokumacılığı. Karaköprü Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Şube Müdürü Mehmet Mahmutoğlu şöyle diyor: “Kök boya kullanıyoruz ve sadece Anadolu motiflerine odaklanıyoruz. Ayrıca eski motifleri de günümüze uyarlamaya çalışıyoruz.”

Halı tezgâhının başında bir kadın oturuyor ve büyük bir özenle ilmek atıyor. Eğitmen Nadire Yılmaz’a göre, “buradaki herhangi bir halının bir santimetresinde 76 ilmek var.”

Kursiyer Filiz Çelik bir yıldır kursa devam ediyor. “Mesleğim yoktu. Dokumayı sevdiğim için buradayım. Sıfırdan başlayarak halı dokumayla ilgili her şeyi öğrendik” diyor. Diğer kursiyer Hatice Gül Tiryakioğlu ise şunları söylüyor: “Ben daha yeniyim. Bu kursa başlayalı 20 gün oldu. İnşallah dokuduğum halıları satmak istiyorum.”

Yeni beceriler ediniyor ve girişimci oluyorlar

Karaköprü Belediye Başkanı Metin Baydilli, “Hem mültecilerin hem de Türk vatandaşlarının istihdamıyla ilgili projelerden biri de ENHANCER Projesi kapsamında halı dokuma ve ahşap oyuncak kurslarıdır. Halı dokuma ve ahşap oyuncak kurslarımıza 71’i Suriyeli olmak üzere 225 kişi katılıyor. Kursların bilinirliği arttıkça talebin de artacağına inanıyorum” diye konuşuyor.

Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi (ICMPD) Batı Balkanlar ve Türkiye Ofisi Portföy Yöneticisi Pınar Yapanoğlu ise şu ifadeleri kullanıyor: “ENHANCER Projesi Ocak 2020’de AB finansmanı ile başladı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Kalkınma Ajansları ile işbirliği içinde 11 ilde bu projeyi yürütüyoruz. Hibe programımız benzersiz. Sadece finanse etmek, izlemek ve değerlendirmekle kalmıyor, aynı zamanda hibe alan kuruluşlarımızın ilk ihtiyaç değerlendirmesini yapıyor ve uzman tavsiyesi getiriyoruz. Somut sonuçlar elde ettiğimiz için çok mutluyuz.”

Ekim 2023’te bu kursları ziyaret eden AB Türkiye Delegasyonu Başkanı, Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut ise şunları dile getiriyor: “Özellikle deprem hasarının çok ağır olduğu bölgede geçim kaynaklarının arttırılması ve yaşam standardının yükseltilmesine yönelik projeler büyük önem taşıyor. AB, ENHANCER projesi için 35 milyon Avro katkıda bulundu. Ve daha fazlası da gelecek.”

Kurslar 2020 yılından Şanlıurfa ve Gaziantep’te hizmet veriyor. ENHANCER Projesi ise İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Gaziantep, Adana, Mersin, Konya, Şanlıurfa, Kayseri ve Hatay’da uygulanıyor. Türkiye genelinde yaklaşık 67 bin kişi AB desteği sayesinde kısa süreli mesleki beceri geliştirme eğitimlerini tamamladı.

Fotoğraflar: Murat Baykara